Hội nghị “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý và đào tạo từ xa”

Chiều ngày 23/7/2025, tại Đà Nẵng, đã diễn ra Hội nghị “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý và đào tạo từ xa”. Sự kiện này thu hút đông đảo sự quan tâm từ các chuyên gia trong ngành và nhiều cơ sở giáo dục. Hội nghị được đồng tổ chức bởi ba đơn vị đào tạo từ xa uy tín thuộc 3 Đại học vùng: Trung tâm Đào tạo thường xuyên – Đại học Đà Nẵng, Viện Đào tạo mở và Công nghệ thông tin – Đại học Huế và Trung tâm Đào tạo từ xa – Đại học Thái Nguyên.

Phát biểu khai mạc tại Hội nghị, PGS.TS. Lê Thành Bắc, Phó Giám đốc Đại học Đà Nẵng, Giám đốc Trung tâm Đào tạo thường xuyên – Đại học Đà Nẵng, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực giáo dục. Ông cho rằng đây không chỉ là một xu hướng công nghệ toàn cầu mà còn là yêu cầu cấp thiết để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao hiện nay.

PGS.TS. Lê Thành Bắc- Phó Giám đốc Đại học Đà Nẵng, Giám đốc Trung tâm
Đào tạo Thường xuyên – Đại học Đà Nẵng phát biểu khai mạc Hội nghị

Sự phát triển bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra một chương mới đầy hứa hẹn cho lĩnh vực đào tạo từ xa, đồng thời cũng đặt ra những yêu cầu cấp thiết về đổi mới và thích ứng. Các chuyên gia và nhà quản lý giáo dục đều thống nhất rằng, việc tích hợp AI không chỉ là một xu hướng công nghệ mà còn là yếu tố then chốt, định hình lại toàn bộ hệ thống quản lý và phương pháp đào tạo trong môi trường học tập số.

PGS.TS.Nguyễn Hoàng Sơn, Viện trưởng Viện Đào tạo mở và Công nghệ thông tin – Đại học Huế chủ trì Hội nghị

Tiềm năng rộng mở và những cơ hội vượt trội

Ban tổ chức Hội nghị đã nhận được 11 bài viết của các nhà khoa học và cán bộ, viên chức của 3 đơn vị, đưa vào Tuyển tập Hội nghị. Có 5/11 bài tham luận được chọn trực tiếp trình bày tại hội nghị.

Các tham luận và ý kiến tại Hội nghị đã tập trung phân tích sâu sắc về những tiềm năng to lớn mà AI mang lại cho đào tạo từ xa. AI được kỳ vọng sẽ tạo ra một cuộc cách mạng trong việc cá nhân hóa lộ trình học tập, đáp ứng nhu cầu và năng lực riêng của từng người học. Các hệ thống học tập thông minh, tích hợp AI có thể phân tích dữ liệu học tập theo thời gian thực, từ đó đề xuất nội dung, bài tập và phương pháp học phù hợp, giúp tối ưu hóa hiệu quả tiếp thu kiến thức.

Bên cạnh đó, AI còn là công cụ đắc lực hỗ trợ giảng viên trong nhiều công việc hành chính như điểm danh, chấm bài, và trả lời các câu hỏi thường gặp, giúp họ tiết kiệm thời gian để tập trung vào chuyên môn và tương tác sâu hơn với sinh viên. Các trợ lý ảo (chatbot) ứng dụng AI có thể hỗ trợ người học 24/7, giải đáp thắc mắc tức thì và tạo ra một môi trường học tập tương tác, không giới hạn về không gian và thời gian.

Thách thức đi kèm với đổi mới toàn diện

Tuy nhiên, việc ứng dụng AI cũng đặt ra không ít thách thức. Một trong những rào cản lớn nhất là vấn đề về cơ sở hạ tầng công nghệ, đòi hỏi sự đầu tư đồng bộ và hiện đại. Bên cạnh đó, việc đảm bảo an ninh mạng, quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu người học cũng là một vấn đề cần được quan tâm hàng đầu.

Một thách thức khác đến từ chính đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý, những người cần được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng để có thể làm chủ và khai thác hiệu quả công nghệ AI. Hơn nữa, việc lạm dụng AI có thể dẫn đến nguy cơ gian lận trong thi cử, đạo văn, và làm suy giảm tư duy phản biện, khả năng sáng tạo của người học. Điều này đòi hỏi các cơ sở đào tạo phải xây dựng những quy định và công cụ giám sát hiệu quả.

Hướng tới giải pháp toàn diện và bền vững

Trước những cơ hội và thách thức đó, 3 cơ sở đào tạo từ xa đã đề xuất nhiều giải pháp mang tính tổng thể và khả thi. Trọng tâm của các giải pháp này là yêu cầu đổi mới toàn diện, từ nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy đến cách thức tổ chức và quản lý đào tạo.

Cụ thể, cần phải nghiên cứu và thiết kế lại chương trình đào tạo, xác định rõ những kiến thức, kỹ năng cốt lõi cần trang bị cho người học trong bối cảnh AI ngày càng phổ biến. Chương trình học không chỉ cung cấp kiến thức chuyên môn mà còn phải rèn luyện cho người học năng lực tự học, tư duy phản biện, và khả năng thích ứng nhanh với sự thay đổi của công nghệ.

Đồng thời, việc gắn kết hoạt động nghiên cứu khoa học với ứng dụng thực tiễn là yếu tố sống còn. Các cơ sở đào tạo, đặc biệt là các trung tâm đào tạo từ xa tại các đại học vùng, cần tiên phong trong việc nghiên cứu và triển khai các mô hình ứng dụng AI phù hợp với điều kiện và bối cảnh cụ thể của mình. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng đào tạo mà còn góp phần đào tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, có đủ năng lực làm chủ công nghệ và đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong kỷ nguyên số.

Th.S.Trần Thanh Liêm – Trung tâm Đào tạo Thường xuyên, Đại học Đà Nẵng, với tham luận “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo để nâng cao hiệu quả tuyển sinh và đào tạo từ xa” cho biết, theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, số lượng học viên tham gia đào tạo trực tuyến đã tăng gần gấp đôi trong năm học 2023-2024 so với năm học 2020-2021. Năm 2024, có gần 100 cơ sở giáo dục đại học tại Việt Nam đang triển khai các chương trình đào tạo từ xa, phục vụ khoảng 1 triệu người học hằng năm. Sự tăng trưởng này cho thấy một nhu cầu học tập linh hoạt và cấp thiết trong xã hội. Tuy nhiên, đằng sau sự phát triển nóng là những thách thức không hề nhỏ, từ việc quản lý quá tải, đảm bảo chất lượng không đồng đều, đến việc thiếu các công cụ sàng lọc và tương tác hiệu quả với từng học viên.

Các vấn đề mà nhiều đơn vị đào tạo từ xa đang gặp phải là khó khăn trong sàng lọc hiệu quả ứng viên (do thiếu công cụ) và hạn chế trong tư vấn cá nhân hóa, sau đó là thiếu tương tác cá nhân hóa trong giảng dạy, khó khăn trong quản lý hồ sơ học tập cũng như theo dõi tiến độ học viên, chất lượng đào tạo không đồng đều và bất bình đẳng công nghệ giữa các vùng miền, …

ThS.Trần Thanh Liêm đã giới thiệu các ứng dụng AI trong tuyển sinh và đào tạo từ xa, bao gồm: Chatbot AI hỗ trợ tư vấn tuyển sinh 24/7 ; Phân tích dữ liệu ứng viên và dự đoán xu hướng ; Hỗ trợ xét duyệt hồ sơ ; Cá nhân hóa lộ trình học tập ; Hỗ trợ giảng viên trong đánh giá và chấm điểm ; Phân tích dữ liệu học tập.

ThS. Trần Thành Liêm, Trung tâm Đào tạo Thường xuyên Đại học Đà Nẵng trình bày tham luận tại Hội nghị

Mặc dù vậy, con đường ứng dụng AI không chỉ trải hoa hồng. Với góc nhìn thận trọng và sâu sắc, ThS. Lê Đức Minh Phương, Viện Đào tạo mở và Công nghệ thông tin - Đại học Huế đã nêu lên những cảnh báo quan trọng mà bất kỳ ai cũng phải lưu tâm: Việc đưa dữ liệu nhạy cảm vào các hệ thống AI có thể dẫn đến nguy cơ rò rỉ thông tin không thể lường trước. An toàn dữ liệu phải là ưu tiên hàng đầu. AI có thể "bịa đặt" thông tin một cách rất thuyết phục. Do đó, vai trò kiểm chứng, đối chiếu của các chuyên gia là không thể thiếu. Sự phụ thuộc quá mức vào AI có thể làm thui chột khả năng tư duy logic và sáng tạo của con người…

Cuối cùng, các tác giả đều đi đến một kết luận chung đầy giá trị. Như tác giả Lê Đức Minh Phương nhấn mạnh, "AI không thay thế con người, chỉ hỗ trợ". Nó là một công cụ cực kỳ mạnh mẽ, nhưng chỉ phát huy giá trị khi được sử dụng một cách khôn ngoan và có trách nhiệm. Vai trò của con người sẽ không mất đi, mà dịch chuyển sang những nhiệm vụ cao hơn: tư duy chiến lược, sáng tạo và giám sát. Nhiệm vụ cấp thiết của ngành giáo dục hiện nay là trang bị cho đội ngũ quản lý công tác đào tạo từ xa cũng như người học những kỹ năng cần thiết để làm chủ công nghệ, biến AI thành đòn bẩy để phát triển, thay vì trở thành nô lệ cho nó.

Hiện nay, Viện Đào tạo mở và Công nghệ thông tin – Đại học Huế đang từng bước ứng dụng AI để phục vụ công tác tuyển sinh, giảng dạy, đánh giá kết quá học tập…Việc ứng dụng AI vào đánh giá kết quả học tập không chỉ giúp tăng tốc độ xử lý mà quan trọng hơn, nó đảm bảo tính công khai, minh bạch và công bằng, giải quyết được những lo ngại cố hữu trong đào tạo từ xa.

Bằng việc tích hợp AI một cách chiến lược, Viện đang từng bước xây dựng một mô hình đào tạo từ xa hiện đại, nơi mọi quy trình từ tuyển sinh đến đánh giá đều được thực hiện một cách hiệu quả, và quan trọng hơn cả là đảm bảo sự công khai, minh bạch và công bằng cho mọi người học. Đây chính là bước đi vững chắc để khẳng định chất lượng và uy tín của giáo dục từ xa trong kỷ nguyên số.

ThS. Lê Đức Minh Phương, Viện ĐTM&CNTT – Đại học Huế
với tham luận Generative AI

Tại buổi thảo luận, lãnh đạo 3 đơn vị cam kết sẽ tiếp tục phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, viên chức về tầm quan trọng của ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Nhận thức đúng đắn về tiềm năng, cơ hội và những thách thức trong ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào đào tạo từ xa; tích cực ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác tuyển sinh, giảng dạy, đánh giá kết quả học tập, biên soạn giáo trình, tài liệu dạy học và nghiên cứu khoa học.

Mỗi đơn vị sẽ tiếp tục tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, giáo trình, tài liệu phục vụ giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học theo hướng ứng dụng trí tuệ nhân tạo, nhất là khai thác, sử dụng có hiệu quả hệ thống phòng thí nghiệm, phòng đa phương tiện, trung tâm học liệu số, các phòng học chuyên dụng vào giảng dạy cho các đối tượng học viên; góp phần thúc đẩy, hoàn thiện quá trình chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ kỷ nguyên chuyển mình của dân tộc.

Nhìn chung, để khai thác thành công tiềm năng của AI trong đào tạo từ xa, cần có một chiến lược tổng thể, sự đầu tư đúng đắn và quyết tâm đổi mới mạnh mẽ từ mỗi đơn vị đào tạo, nhằm hướng tới một nền giáo dục mở, linh hoạt và hiệu quả hơn.